Đau dạ dày

Đau dạ dày (bao tử) là bệnh lý đường tiêu hóa rất phổ biến xuất hiện do nhiều nguyên nhân. Trong đó có những yếu tố mà chúng ta khó có thể tránh được. Rất nhiều thắc mắc về bệnh dạ dày, triệu chứng đau bao tử đang được đặt ra. Câu trả lời đầy đủ sẽ được thông tin chi tiết ngay dưới đây.

Đau dạ dày hay bao tử là bệnh lý ở đường tiêu hóa xảy ra ở mọi đối tượng, độ tuổi. Người bệnh thường cảm thấy các cơn đau bụng ở khu vực dạ dày phân bố, với mức độ đau từ âm ỉ đến dữ dội.

Vị trí đau bao tử khác nhau ở từng người, từng thời điểm, trong đó thường thấy nhất là:

• Đau vùng thượng vị: Tức là vị trí ở trên rốn và dưới xương ức. Cơn đau này xuất hiện do có tổn thương trong dạ dày, thường diễn ra âm ỉ, và ảnh hưởng đến ngực, lưng.
• Đau bụng giữa: Tức là khoang giữa của bụng. Nếu bị đau ở vị trí này, người bệnh nên đi khám để xác định, phân biệt với các tình trạng bệnh khác cùng biểu hiện.
• Đau dạ dày trái: Cơn đau tại vị trí này thường xuất hiện khi đói. Mức độ đau cũng âm ỉ, kéo dài. Đây cũng có thể là biểu hiện của bệnh khác, cần được khám, kiểm tra phân biệt.

Như đã nói ở trên, sự xuất hiện của khuẩn HP là một trong những nguyên nhân chính nhất khiến người bệnh bị đau dạ dày. Tuy nhiên, đây không phải lý do duy nhất, nhiều trường hợp người bệnh bị đau bao tử ngay cả khi chưa có khuẩn HP trong nội tạng. Bên cạnh yếu tố này, bệnh đau dạ dày còn do:

• Stress: Căng thẳng kéo dài khiến cho dạ dày tiết ra nhiều dịch vị axit và gây đau.
• Thức khuya: Việc bạn thường xuyên ngủ muộn, làm hoặc chơi quá khuya cũng ảnh hưởng đến dạ dày. Do lúc đó hoạt động co bóp vẫn diễn ra mà thức ăn đã được tiêu hóa nên người bệnh dễ bị đau.
• Ăn quá no/nhịn đói: Sử dụng quá nhiều thức ăn khiến cho dạ dày phải làm việc quá sức. Việc ăn nhiều bữa cũng làm đảo lộn tiến trình tiêu hóa. Đồng thời khi bạn nhịn đói, dạ dày vẫn hoạt động, tiết dịch vị nhưng không có thức ăn để làm nhỏ nên gây đau.
• Ăn thực phẩm tạo axit hoặc dùng thức uống có kiềm: Việc sử dụng những nhóm thức ăn cay nóng, đồ uống cồn có thể tạo ra hiện tượng dư axit dạ dày. Đây là điều kiện xấu đối với lợi khuẩn đồng thời kích thích sự phát triển của hại khuẩn. Từ đó bệnh đau dạ dày và các biến chứng dễ xảy ra hơn nữa.
• Môi trường dạ dày ẩm: Trong dạ dày luôn luôn ẩm ướt, chứa cả lợi khuẩn, hại khuẩn và ký sinh trùng. Nếu thức ăn bạn sử dụng không sạch, khuẩn HP xuất hiện, phát triển và làm hại lợi khuẩn, cùng với ký sinh trùng hoạt động mạnh sẽ gây tình trạng đau  ở bao tử.

Có thể thấy rất nhiều yếu tố gây ra bệnh đau dạ dày là thói quen thường ngày của nhiều người. Bên cạnh đó, việc không kiểm soát được thực phẩm sạch, giờ giấc ăn uống cũng là nguyên nhân đau dạ dày phổ biến.

Đau dạ dày có thể gặp ở mọi đối tượng. Trong đó nhóm bệnh nhân dễ mắc vấn đề này hơn cả là:

• Nhân viên văn phòng, người chịu căng thẳng, áp lực công việc kéo dài
• Người hay uống bia rượu, thói quen ăn uống, sinh hoạt thất thường
• Học sinh, sinh viên

Đau dạ dày có nhiều dạng và dễ nhầm lẫn với nhiều biểu hiện của bệnh khác. Để biết chính xác tình trạng sức khỏe, bạn nên đi chẩn đoán phân biệt nếu thấy các dấu hiệu sau:

• Dấu hiệu đau thượng vị: Cơn đau âm ỉ trên rốn kèm theo cảm giác nóng rát, tức, cứng bụng. Lâu dần sẽ lan ra quanh lưng và ngực.
• Đau vùng bụng giữa: Cơn đau kèm theo hiện tượng đầy bụng, ăn không tiêu và ợ chua.
• Đau dạ dày trái: Xuất hiện lúc đói với biểu hiện đau âm ỉ từng cơn rất khó chịu.

Ngoài ra, một số trường hợp bị đau còn kèm theo tình trạng:

• Hoa mắt, buồn nôn: Do trong dạ dày có hiện tượng viêm loét khiến niêm mạc bị tổn thương nặng nên người bệnh thường xuyên buồn nôn, chóng mặt. Cảm giác này xuất hiện ngay cả khi bạn không ăn. Đôi khi sẽ ói ra thức ăn, đôi khi lại chỉ trào lên dịch vàng.
• Nôn ra máu: Đây là dấu hiệu cảnh báo có biến chứng nguy hiểm do đau dạ dày nghiêm trọng. Thông thường người bệnh sẽ nôn ra máu và đại tiện phân đen.
• Chán ăn, mệt mỏi: Do đau dạ dày hình thành khi hệ tiêu hóa bị tổn thương nên người bệnh cũng chán ăn. Cảm giác chướng bụng, đầy hơi, mất vị giác, ăn không tiêu làm cho cơ thể suy nhược, sụt cân mạnh.

Nếu thường xuyên có một vài trong số những dấu hiệu đau dạ dày nói trên, bạn nên đi khám ngay để được chẩn đoán chính xác và điều trị. Nếu chậm trễ, đau bao tử có thể khiến bạn gặp phải những biến chứng như:

• Xuất huyết dạ dày.
• Bị viêm bao tử mãn tính.
• Hẹp ở môn vị.
• Thủng bao tử.
• Ung thư.

Đây là những vấn đề có tính nguy hiểm cao, nếu xảy đến mà không được xử lý nhanh sẽ đe dọa tính mạng. Chính vì vậy, việc hiểu biết, nhận diện và kiểm tra, chữa trị sớm rất quan trọng.

Đau dạ dày liên quan đến nhiều tình trạng bệnh ở bên trong. Để xác định chính xác nhất vấn đề của bạn, bác sĩ cần tìm hiểu tiền sử mắc bệnh và kiểm tra kỹ các xét nghiệm. Đó có thể là:

• Xét nghiệm máu: Kiểm tra trong máu có thể cho biết sự hiện diện của kháng thể HP. Nếu kết quả dương tính thì chứng tỏ cơ thể có sự tiếp xúc với khuẩn này tại một thời điểm nào đó. Tuy nhiên nó không cho biết tình trạng nhiễm trùng đã xảy ra chưa. Ngoài ra bác sĩ cũng xác định được người bệnh có bị chảy máu dạ dày, viêm loét bao tử hay không.
• Kiểm tra hơi thở: Đây cũng là bước để xét nghiệm xem tại thời điểm khám người bệnh có nhiễm HP hay không.
• Xét nghiệm phân: Khuẩn HP cũng được kiểm tra trong mẫu phân. Nếu cho kết quả dương tính thì chứng tỏ đây cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh. Ngoài ra từ xét nghiệm phân bác sĩ cũng có thể phát hiện ra tình trạng xuất huyết hoặc viêm ở dạ dày.
• Chụp X-Quang dạ dày, ruột non: Là cách để thu được hình ảnh kiểm tra xem trong những bộ phận này có dấu hiệu viêm hay bất thường khác không. Người bệnh sử dụng Bari (dung dịch) trước để chúng phủ lên niêm mạc, làm hình ảnh rõ nét.
• Nội soi tiêu hóa trên: Đây là bước để tìm ra những bất thường ở đường tiêu hóa mà các xét nghiệm hình ảnh không thu được. Bác sĩ sử dụng ống nội soi, đưa qua miệng, thực quản, dạ dày và chạm đến đầu ruột non. Để tạo cảm giác thoải mái khi thực hiện, bạn có thể được gây tê và uống thuốc bổ sung. Tuy nhiên những biến chứng như chảy máu, thủng niêm mạc dạ dày là khó tránh.

Các xét nghiệm ở hệ tiêu hóa và kiểm tra liên quan kể trên là căn cứ để bác sĩ xác định đúng bệnh. Nếu bị đau dạ dày thì nguyên nhân là do đâu, tình trạng thế nào. Từ đó mới đưa ra phác đồ điều trị cho từng trường hợp, đảm bảo không sai bệnh.

Đau dạ dày có thể điều trị được, tuy nhiên cần xác định chính xác nguyên nhân gây đau. Thêm vào đó hiệu quả đạt được khi người bệnh tuân thủ đúng phác đồ trị liệu, kiên trì dùng thuốc theo đúng chỉ định.

Ngoài ra, việc điều chỉnh lối sống và thói quen ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng đối với việc nâng cao hiệu quả trị liệu và ngăn ngừa đau dạ dày tái phát sau khi dừng điều trị.

Có nhiều cách chữa đau dạ dày được sử dụng, tùy vào từng tình trạng, mức độ đau, nguyên nhân gây đau dạ dày, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị khác nhau nhằm mang lại hiệu quả giảm đau và khắc phục triệu chứng tốt nhất.

Mẹo chữa đau dạ dày bằng dân gian

Trên nhiều diễn đàn hay trong đời sống thường ngày người ta vẫn thắc mắc về tình trạng đau dạ dày. Theo đó không ít người đã mách cho nhau những mẹo chữa tại nhà rất đơn giản. Lựa chọn cách làm nào thì an toàn và hiệu quả là điều bạn quan tâm. Dưới đây là những mẹo được nhiều người đánh giá cao về hiệu quả trị bệnh.

Mẹo giảm đau tạm thời

Nếu bị đau dạ dày không quá nặng, trong khi chờ đợi khám chữa bệnh tại cơ sở y tế, bạn có thể giảm triệu chứng đau bao tử bằng một số cách như:

• Massage: Xoa lòng bàn tay quanh rốn hoặc vị trí đau theo chiều kim đồng hồ. Sau đó day nhẹ ở dưới rốn để giúp kích thích hoạt động của dạ dày.
• Chườm nóng: Dùng muối hạt rang hoặc nước nóng, đựng vào vật gì đó rồi áp lên vị trí bụng bị đau.

Đây chỉ là những cách giảm đau tạm thời cho người bệnh dạ dày. Nếu muốn có tác dụng sâu, bạn cần dùng đến thuốc.

Mẹo chữa bằng dược liệu

Không nhất thiết phải đến bệnh viện mới chữa đau dạ dày được. Nhiều trường hợp bị nhẹ, người đau bao tử có thể khỏi bệnh bằng cách dùng các dược liệu sau:

• Sử dụng chuối xanh: Ăn chuối xanh cùng với mật ong ngày 1 lần. Các sợi pectin hòa tan trong quả này sẽ hỗ trợ tiêu hóa, làm lành tổn thương trong niêm mạc. Từ đó làm dứt cơn đau ở dạ dày.
• Dùng tinh bột nghệ: Trộn tinh bột nghệ với mật ong tạo thành viên hoàn. Mỗi ngày dùng 2 lần để giảm đau dạ dày. Các tinh chất curcumin trong dược liệu này có khả năng tiêu diệt khuẩn HP và làm lành tổn thương. Nhờ đó xoa dịu và chữa hết đau dạ dày.
• Kết hợp nghệ và dừa: Cách này cần dùng nghệ tươi và nước của quả dừa. Đem nấu sôi lên để uống 3 lần/ngày. Sự kết hợp giữa 2 dược liệu này vừa làm gia tăng công dụng giảm đau, trị viêm loét dạ dày, vừa giúp người bệnh thưởng thức ngon miệng hơn.

Ngoài ra còn nhiều dược liệu khác cũng được sử dụng như lá chè dây, cây dạ cẩm… sẽ được nêu ở phần dưới. Các mẹo hay trị đau dạ dày bằng thuốc Nam rất dễ làm tại nhà mà lại tiết kiệm. Tuy nhiên để đảm bảo hiệu quả, chuyên gia sức khỏe khuyên bạn vẫn nên đi khám và điều trị bằng thuốc.

Cách chữa Tây y

Dựa trên các nguyên nhân và biểu hiện của đau dạ dày, y học hiện đại đã nghiên cứu và đưa ra nhiều cách trị bệnh này nhanh chóng. Bạn nên tham khảo một số nhóm thuốc được cho là có tác dụng tốt sau:

• Thuốc Gastropulgite: Là dược phẩm trung hòa axit dạ dày, giúp giảm viêm loét – nguồn cơn của hiện tượng đau dạ dày. Đồng thời nó tạo ra lớp nhầy phủ lên niêm mạc dày dày để bảo vệ bộ phận này khỏi sự tấn công của khuẩn HP cùng các tác nhân khác.
• Thuốc Yumangel: Dược phẩm này đem lại hiệu quả làm tiêu viêm và giảm đau nhanh. Nó thường dùng cho người bệnh đau bao tử có biểu hiện xuất huyết. Ngoài ra thuốc dạ dày chữ Y (Yumangel) cũng ức chế hoạt động của men Pectin, giúp người bệnh chống lại cơn đau dễ dàng hơn.
• Thuốc dạ dày Phosphalugel: Đem lại tác dụng giảm axit trong dạ dày và kiểm soát cơn ợ hơi, ợ chua. Sử dụng thuốc này người bị đau dạ dày có thể giảm được nhiều triệu chứng.

Ngoài ra bạn có thể còn được kể amoxicillin, clarithromycin cùng các thuốc giảm đau ở dạ dày khác như penicillin, aspirin…

Những thuốc Tây dùng trong điều trị bệnh đau dạ dày có thể cho hiệu quả nhanh chỉ sau 2 – 3 giờ. Việc sử dụng cũng đơn giản, đa phần đều là thuốc uống. Tuy nhiên, hiệu quả trị bệnh của chúng có tính tạm thời. Sau một thời gia ngưng dùng, cơn đau dạ dày dễ tái phát. Việc dùng lại thuốc hoặc sử dụng sai cách lại làm lờn thuốc, giảm tác dụng, hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì vậy, nhiều người lựa chọn cách chữa lâu dài, tỉ mỉ hơn nhưng an toàn, hiệu quả từ Đông y.

Chữa đau dạ dày theo bài thuốc Đông y

Y học cổ truyền, đặc biệt là các cây thuốc Nam có rất nhiều vị rất hữu dụng với bệnh đau dạ dày. Trong đó 3 vị được dùng nhiều nhất cho người bệnh này là: Cây dạ cẩm, lá khôi tía và chè dây.

Bài thuốc cây Dạ cẩm:

Cây dạ cẩm đã được khoa học nghiên cứu và cho biết trong đó chứa tanin, saponin, ancaloit. Đây là những chất cho hiệu quả giảm buồn nôn, ợ chua ở người bị đau dạ dày. Đồng thời nó có tác dụng thanh nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa.

Để chữa đau dạ dày do viêm loét từ dược liệu này, bạn cần dùng:

• Cây dạ cẩm: Đem sơ chế 7kg tươi, tán thành bột.
• Cam thảo: Lấy 1kg, cũng sơ chế và tán bột.
• Đường kính: Dùng 2kg (hoặc thay bằng mật ong).
• Hồ nếp.
• Sau khi có đủ tất cả nguyên liệu như trên thì đem trộn lại với nhau để làm thành viên nhỏ như cốm.
• Mỗi ngày người lớn bị đau dạ dày uống khoảng 10 – 15g, dùng cho trẻ nhỏ thì sử dụng 5 – 10g.

Bài thuốc từ khôi tía:

Nghiên cứu y khoa cho rằng lá khôi tía có các chất giúp trung hòa axit trong dịch vị. Do vậy khi sử dụng sẽ đem lại hiệu quả làm lành vùng viêm loét trong dạ dày. Bên cạnh đó nó cũng giúp giảm hiện tượng trào ngược dạ dày cho người bệnh.

Để trị đau dạ dày bằng bài thuốc này, bạn cần kết hợp:

• Lá khôi tía dùng 30g, thêm rau diếp dại 20g.
• Kết hợp với 10g khổ sâm vào thuốc này.
• Đem tất cả đi rửa sạch và sắc với 1.5 lít nước để cho dược tính thấm ra.
• Cho người bị đau bao tử uống trước khi ăn 20 phút hoặc dùng lúc đói.
• Nên sử dụng liên tục 10 ngày rồi ngưng 3 ngày và theo dõi biểu hiện.

Bài thuốc từ chè dây

Đối với người bệnh đau dạ dày đã xét nghiệm thấy có sự xuất hiện của khuẩn HP nhưng không muốn dùng thuốc Tây thì nên tham khảo cách chữa từ chè dây. Những nghiên cứu khoa học gần đây đã cho biết trong chè dây chứa nhiều flavonoid giúp loại bỏ chủng HP rất tốt. Nó đồng thời giảm đau, trị nhiễm khuẩn đường ruột và nhiều bệnh khác.

Bạn có thể dùng dược liệu này trị viêm loét dạ dày tá tràng hay trào ngược, diệt khuẩn… bằng cách:

• Dùng 10 – 15g chè dây đem rửa sạch, phơi khô đến khi lá xoăn và chuyển màu hơi vàng. Để tiết kiệm thời gian thì bạn nên sao vàng trên chảo gang.
• Sau đó đem lá này đi hãm nước để uống như dùng trà.
• Nên dùng liên tục trà từ cây chè dây trị đau dạ dày từ 15 – 20 ngày để cải thiện triệu chứng.

Bài thuốc Nhất Nam Bình Vị Khang

Nhất Nam Bình Vị Khang là bài thuốc Đông y chữa bệnh dạ dày hiệu quả cao của Nhất Nam Y Viện. Bài thuốc được nghiên cứu phát triển từ những công thức thảo dược chữa bệnh vị quản thống (bệnh dạ dày) do Thái Y Viện bào chế tiến Vua Tự Đức. 

Bài thuốc gồm hơn 30 vị thảo dược quý giúp giảm đau, cầm máu, tiêu viêm, kháng khuẩn, chống loét, phục hồi niêm mạc dạ dày. Trong đó nổi bật là những thành hần như: Lá khôi, Chỉ thực, Hương phụ, Bạch thược, Ô tặc cốt, Hoài sơn, Bạch truật…

Bài thuốc Nhất Nam Bình Vị Khang được bào chế thành 3 bài thuốc nhỏ với những tác dụng như sau:

• Cao Nhất Nam Bình Vị: Ổn định nhu động ruột, chống trào ngược, hỗ trợ kiện vị, điều hòa vị khí, ổn định sức đề kháng hệ tiêu hóa.
• Nhất Nam Bình Vị Hoàn: Tiêu viêm, điều hòa dịch vị dạ dày, phục hồi niêm mạc dạ dày
• Nhất Nam giải độc: Thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ tăng cường tiêu viêm, phục hồi niêm mạc dạ dày. 

Các bài thuốc nhỏ được phối hợp hài hòa theo phác đồ 3 TÁC ĐỘNG: ĐIỀU TRỊ TRIỆU CHỨNG - ĐIỀU TRỊ CĂN NGUYÊN - ĐIỀU TRỊ DỰ PHÒNG. Nhờ đó, Nhất Nam Bình Vị Khang mang đến nhiều tác dụng như:

• Tiêu viêm, chống loét, chấm dứt đau dạ dày nhiều cấp độ
• Ngăn trào ngược, giảm đau rát, nóng thượng vị
• Tăng cường tiêu hóa, chấm dứt đau tức, chướng bụng

Tùy theo tình trạng bệnh lý dạ dày và khả năng hấp thụ, Nhất Nam Bình Vị Khang được gia giảm, điều chỉnh cho phù hợp. Để tìm hiểu chi tiết, bạn đọc có thể liên hệ theo địa chỉ sau:

Để giảm thiểu nguy cơ bị đau bao tử, bạn cần biết một số giải pháp để tránh tác nhân gây bệnh. Cụ thể:
Đau dạ dày ăn gì tốt? Bạn nên bổ sung cho cơ thể những thực phẩm tốt cho bao tử và đường tiêu hóa như:

• Chuối xanh giúp trung hòa axit và bảo vệ niêm mạc dạ dày.
• Táp giúp bôi trơn hệ tiêu hóa, ức chế vi khuẩn và thúc đẩy hoạt động của đường ruột, trị táo bón.
• Nước dừa chứa Mg, Ca, Ka giúp tiêu diệt khuẩn gây bệnh ở đường ruột.
• Dùng thêm gừng để kích thích tiêu hóa, giảm triệu chứng đầy hơi, khó tiêu.
• Ăn sữa chua để bổ sung lợi khuẩn tiêu diệt hại khuẩn, cân bằng hệ tiêu hóa.

Đau bao tử nên kiêng gì theo các chuyên gia dinh dưỡng? Đó là nhóm thực phẩm:

• Cay nóng: Nó làm cho tình trạng viêm loét trầm trọng và kích thích tiết dịch axit trong dạ dày.
• Chất kích thích: Tăng tổn thương, dễ dẫn đến chảy máu dạ dày hoặc thủng dạ dày.
• Thức ăn muối chua: Chẳng hạn như cà, dưa muối hoặc nhóm tạo axit sẽ làm tăng biểu hiện ợ chua, nóng và gây khó tiêu.

Ngoài ra bạn cần chú ý làm nhỏ đồ ăn, dùng đúng bữa và đủ no. Tránh vừa ăn vừa làm, xem phim, nói chuyện nhiều hoặc vận động mạnh ngay sau khi dùng bữa. Tốt nhất hãy xây dựng chế độ ăn uống theo chỉ dẫn của bác sĩ để cải thiện sức khỏe dạ dày hiệu quả.

Trong sinh hoạt thường ngày cần lưu ý những gì?

• Người bị đau dạ dày, hoặc có nguy cơ mắc bệnh cần kiêng thức khuya quá 11 giờ.
• Không nên ăn đêm, ăn nhiều bữa nhỏ và dùng nhiều khiến dạ dày làm việc mệt mỏi.
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh để căng thẳng kéo dài làm ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa.
• Không làm việc nặng ngay cả lúc no hoặc đói.
• Chú ý uống đủ nước trong khi làm việc, tránh để tình trạng thiếu nước cản trở tiêu hóa.
• Khi có biểu hiện của tình trạng đau bao tử, đặc biệt là biểu hiện đau quằn quại, xuất huyết, viêm loét… cần đến gặp bác sĩ để được xử lý ngay.