GAI XƯƠNG

Gai xương là có thể xuất hiện ở bất kỳ ở xương nào trên cơ thể, là những phần nhô ra như cục u chạy dọc theo cạnh xương. Gai xương thường gặp nhất là ở vùng khớp gối, xương gót, vai và cổ, …Diễn tiến của bệnh đa phần đều phát triển một cách âm thầm và khó phát hiện kịp thời. Vậy bệnh gai xương là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị là gì? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

Bệnh gai xương là bệnh được hình thành bởi những phần cứng xuất phát từ xương. Hầu hết các gai xương ban đầu sẽ không có những triệu chứng cụ thể, thay vào đó phải trải qua một thời gian có vấn đề gì đó xảy ra. Gai xương có thể gây đau hoặc cũng có thể không gây đau. Vì vậy, việc điều trị bệnh sẽ phụ thuộc vào phần xương nào có gai và bệnh gây triệu chứng thế nào.

Gai xương thường mọc lên ở các vị trí lý tưởng mà các khớp xương hoạt động linh hoạt cũng như hay chịu áp lực lớn như: khớp gối, cột sống, khớp bàn chân, khớp bàn tay, khớp háng, khớp vai và đốt sống cổ.  Đây là những khớp chủ chốt giúp cơ thể vận động một cách dễ dàng hơn

Đây đều là các khớp chủ chốt, tạo nên phần lớn cử động linh hoạt cho toàn bộ cơ thể. Chưa kể lâu dần nếu bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra nguy cơ cao bị thoái hóa. 

Nguyên nhân chính khiến gai xương hình thành đó là do tổn thương của sụn khớp. Đi kèm với đó là phản ứng viêm của bệnh thoái hóa khớp gây nên làm cho sụn khớp bị bào mòn dần dần. Và gai xương là hệ quả tất yếu của quá trình thoái hóa khớp. 

Nếu như trước đây, gai xương thường xuất hiện nhiều ở người lớn tuổi thì căn bệnh này bắt đầu sớm hơn ở người trẻ hiện nay do lối sống thiếu khoa học. Việc chủ quan lơ là trong cách chăm sóc và bảo vệ sụn khớp, xương dưới thì gai xương có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. 

Ngoài nguyên nhân phân tích ở trên, gai xương hình thành còn do một số yếu tố khác bao gồm:

• Di truyền.
• Cong vẹo cột sống do dị tật bẩm sinh.
• Tập luyện thể dục thể thao ở cường độ cao hoặc làm việc sai tư thế. 
• Thừa cân, béo phì.
• Mất cân bằng dinh dưỡng.

Như vậy, gai xương dễ dàng xuất hiện là do mô sụn bị bào mòn, lâu dần cấu trúc khớp bị phá vỡ không còn vẹn toàn như hình dáng ban đầu. Việc xác định được yếu tố nguy cơ gây ra gai xương sẽ giúp quá trình tiến trình của bệnh được kiểm soát.

Gai xương hình thành và xuất hiện một cách im lặng khó mà phát hiện được. Trừ phi chỉ một số nhánh xương dị dạng chèn ép lên dây thần kinh, các mô quanh khớp hoặc chà xát khiến các triệu chứng đau nhức trở nên rõ ràng. Triệu chứng của gai xương thực chất là triệu chứng của khớp bị thoái hóa. Cụ thể:  

• Khớp bị đau
• Cánh tay hoặc chân có cảm giác yếu, tê và ngứa ran
• Cơ bắp co thắt, chuột rút hoặc suy nhược
• Tiểu tiện khó kiểm soát (triệu chứng hiếm gặp).

Các triệu chứng này sẽ diễn tiến nghiêm trọng hơn khi người bệnh cố gắng di chuyển khớp. Ở mỗi vị trí, biểu hiện đặc trưng sẽ không giống nhau. Cụ thể:

• Khi gai xương mọc ở cột sống sẽ gây đau và tê ở các vùng lân cận của cơ thể.
• Khi gai xương mọc ở đầu gối sẽ gây đau nhức khiến việc duỗi chân trở nên khó khăn. 
• Khi gai xương mọc ở bàn tay hoặc ngón tay sẽ khiến vùng da dưới hình thành các cục u cứng, sần sùi. 
• Khi gai xương mọc ở gót chân sẽ khiến bàn chân bị đau. 

Có thể thấy các triệu chứng của gai xương thật ra lại là dấu hiệu của bệnh thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp,...Cũng vì lẽ đó mà không ít người nhầm lẫn chúng, vì vậy để phát hiện gai xương người bệnh nên thăm khám và thực hiện các phương pháp chẩn đoán. 

Giai đoạn đầu của gai xương chỉ là các cựa xương li ti nên hầu như không ảnh hưởng gì nhiều đến khả năng vận động của các khớp. Tuy nhiên theo thời gian, bệnh thoái hóa khớp diễn tiến nặng hơn càng khiến cho gai xương lớn dần, cọ xát gây ra cơn đau dữ dội mỗi khi vận động. 

Chưa kể gai xương có thể chèn ép lên các dây thần kinh ở đầu xương làm cho người bệnh liên tục có cảm giác bị tê và yếu cơ, khả năng vận động vì thế mà cũng bị suy giảm. Nhiều trường hợp không thể tự đi lại mà phải phụ thuộc vào nạng hoặc cần sự trợ giúp từ người khác mới có thể sinh hoạt thường ngày.

Một số ít trường hợp khác, gai xương có thể làm biến dạng các ngón tay. Như vậy, bệnh gai xương mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng của con người, nhưng bệnh ảnh hưởng đến tinh thần và sức khỏe của người bệnh về lâu về dài, nhất là cảm giác khó khăn trong quá trình vận động.

Gai xương ở các khớp ngón tay khi sờ có thể cảm nhận được, tuy nhiên ở các vị trí khác như gai xương khớp gối, gai xương mắt cá chân và các khớp khác bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện một số phương pháp sau:

• Chụp X-quang: Xác định được vị trí độ lớn của gai xương, cũng như tình trạng của sụn, xương và các mô mềm.
• Chụp CT: Với phương pháp này sẽ cung cấp chi tiết hình ảnh của xương đã được giải phẫu.
• Chụp MRI: Nhìn tổng quan và đánh giá chi tiết hơn về các mô mềm xung quanh xương. 
• Đo điện cơ: Phương pháp này giúp bác sĩ phát hiện được những tổn thương mà gai xương chèn ép lên dây thần kinh.

Với các trường hợp bị gai xương ở mức độ nhẹ hoặc trung bình đều có thể kiểm soát các triệu chứng hiệu quả mà không cần phải phẫu thuật. Để có thể chấm dứt các đợt viêm đau nhức xương, người bệnh tham khảo ngay các giải pháp sau:  

Sử dụng thuốc giảm đau

Thuốc giảm đau là lựa chọn hàng đầu của nhiều người khi mới bị các triệu chứng đau ít hoặc nhẹ, không quá nghiêm trọng. Loại thuốc giảm đau được sử dụng nhiều nhất là paracetamol, ngoài ra bác sĩ có thể chỉ định thể một số nhóm thuốc giảm đau kháng viêm không chứa steroids (NSAIDs) chẳng hạn như ibuprofen, naproxen…

Đây là những loại thuốc có công dụng ức chế enzyme, từ đó giảm nhẹ các triệu chứng đau nhức khó chịu. Lưu ý, người bệnh nên tuân thủ liều lượng chỉ định của bác sĩ, nói không với việc lạm dụng thuốc giảm đau bởi nó có thể ảnh hưởng đến dạ dày, thận và tim mạch nếu dùng sai cách. Vì vậy, bệnh nhân cần lưu ý tuyệt đối sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ..

Giảm sưng, đau ở các khớp bằng cách tiêm Steroid 

Tiêm Steroid được sử dụng khi việc dùng thuốc giảm đau không mang lại hiệu quả như mong muốn. Sau khi tiêm thuốc vào khớp, Steroid có tác dụng giảm viêm sưng đau nhức xương khớp tạm thời, và bệnh có thể quay trở lại nhanh hay chậm phụ thuộc nhiều vào thói quen sống, chế độ ăn uống sinh hoạt của người bệnh.

Lưu ý hàng đầu khi tiêm Steroid mà người bệnh cần quan tâm: 

• Trong vòng 1 năm chỉ được tiêm tối đa ba mũi steroid trên cùng một khớp
• Thuốc steroid không có khả năng chữa gai xương hoàn toàn mà chỉ có tác dụng giảm đau, kháng viêm tạm thời. 

Vật lý trị liệu

Mặc dù vật lý trị liệu không phải là phương pháp điều trị gai xương khớp nhưng lại có tác dụng hỗ trợ cải thiện khả năng vận động của người bệnh. Cũng vì lẽ đó mà vật lý trị liệu thường được sử dụng đồng thời với việc uống thuốc nhằm tối ưu hóa phác đồ điều trị các vấn đề về cơ xương khớp một cách toàn diện. 

Tùy theo mức độ nặng nhẹ của gai xương, vị trí hình thành mấu xương thừa mà mỗi người lựa chọn các bài tập tương ứng. Để xây dựng kế hoạch và chương trình tập hiệu quả thì không thể thiếu quá trình tham vấn cùng chuyên gia vật lý trị liệu. Một số bài tập thường được lựa chọn có công dụng điển hình như: 

• Thư giãn cơ, gân, giúp bao khớp hoạt động nhẹ nhàng hơn
• Tư thế sinh hoạt và làm việc đúng chuẩn đảm bảo xương khớp không bị ảnh hưởng
• Hỗ trợ vận động, giúp các nhóm cơ quanh khớp giảm tải lực lên các khớp đang bị tổn thương do gai xương hình thành. 

Sử dụng thuốc Đông Y

Phần lớn người mắc bệnh gai xương đều là những người đã có tuổi khiến quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn. Việc sử dụng thuốc Tây, vật lý trị liệu hay phẫu thuật chỉ là giải pháp tạm thời, làm giảm cơn đau nhanh chóng mang lại sự ổn định về sinh hoạt và làm việc diễn ra tốt hơn. Riêng với phương pháp phẫu thuật thì không phải đối tượng nào cũng có thể áp dụng được bởi nó còn phụ thuộc rất nhiều yếu tố từ chủ quan đến khách quan.

Theo các chuyên gia xương khớp, chữa gai xương bằng Đông Y đang được ưu tiên lựa chọn hơn cả nhờ tính an toàn, hiệu quả bền lâu, không tác dụng phụ đảm bảo sức khỏe cho người bệnh.

Ngoài việc tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ, bệnh nhân cũng nên xây dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh. Đặc biệt, duy trì cân nặng phù hợp là điều cần thiết để giảm bớt áp lực đè nặng lên các khớp, xương đang chịu thương tổn.

Kết hợp việc luyện tập với một chế độ ăn uống gồm những thực phẩm giàu dưỡng chất tốt cho xương khớp như canxi, vitamin D và omega-3… sẽ góp phần giúp người bệnh cải thiện tình trạng sức khỏe tốt hơn. Bên cạnh đó, đừng quên kiêng bia rượu và một số thực phẩm nhiều đường, muối hay chất béo bão hòa để tránh khiến các triệu chứng đau, sưng viêm trở nên tồi tệ.

Bên cạnh đó, để ngăn ngừa gai xương hình thành là điều khó kiểm soát nếu liên quan đến thoái hóa khớp. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể chủ động giảm thiểu nguy cơ bị gai xương bằng cách thực hiện một số biện pháp dưới đây: 

• Lựa chọn kích thước giày vừa chân, có đệm lót, có hỗ trợ phần vòm bàn chân. 
• Lên kế hoạch thực đơn ăn uống điều độ, đủ chất để bảo vệ xương chắc khỏe. Theo đó bạn nên ưu tiên nhóm thực phẩm chứa nhiều canxi và vitamin D. 
• Thường xuyên vận động rèn luyện thể chất nâng cao sức khỏe. 
• Nếu cần thiết bạn có thể giảm cân. 
• Thường xuyên thăm khám để phát hiện các biểu hiện bất thường ở khớp, từ đó có biện pháp điều trị và xử lý kịp thời.

Hy vọng với nội dung bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn bệnh gai xương, từ đó chủ động hơn trong việc thăm khám, phát hiện bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Chúc bạn nhanh chóng khỏi bệnh!