Huyệt Thiên Tông: Vị Trí, Công Dụng Và Cách Tác Động Hiệu Quả

Huyệt Thiên Tông được xem là nơi hội tụ khí huyết, mang lại nhiều lợi ích tích cực cho sức khỏe. Theo tài liệu Y học cổ truyền Trung Quốc có ghi chép, Thiên Tông huyệt có thể giúp cải thiện bệnh đau nhức bả vai, cánh tay, đau dây thần kinh tọa,… Vậy thực hư công dụng này thế nào, làm sao để khai thông huyệt vị này hiệu quả? Bài viết dưới đây của Nhất Nam Y Viện sẽ giúp bạn đọc tìm hiểu về vị trí, công dụng cũng như cách sử dụng Thiên Tông huyệt một cách an toàn, hiệu quả nhất. 

Vị trí huyệt Thiên Tông

Huyệt Thiên Tông là huyệt thứ 11 trong Tiểu Trường kinh và có xuất xứ từ Giáp Ất kinh. Trong đó, “Thiên” được hiểu là trời, chỉ phần trên cao, còn “Tông” là gốc. Vì thế, “Thiên Tông” có thể hiểu là nơi hội tụ khí huyết, nằm ngay tại vùng giáp ranh của gốc bả vai nên có khả năng giải trừ tà ở Thái Dương kinh và tuyên thông khí trệ tại sườn ngực. 

Thiên Tông huyệt nằm ngay tại hố dưới vai, chính giữa điểm dưới của bờ gai xương bả vai. Khi kết hợp với huyệt Nhu Du, huyệt Kiên Trinh sẽ tạo thành hình tam giác. Cách xác định huyệt Thiên Tông không khó, bạn chỉ cần tìm giao điểm giữa đường kéo ngang qua mỏm gai của đốt sống lưng số 4 với chỗ kéo đường dày nhất của gai sống vai. Ngoài ra, bạn cũng có thể xác định vị trí khung xương hình tam giác tại bả vai rồi gióng thẳng xuống dưới, điểm lõm nhất chính là huyệt vị mà bạn đang tìm. 

Xét theo giải phẫu, phần dưới huyệt đạo là cơ dưới vai, xương bả vai. Thần kinh vận động cơ chính là nhánh dây trên vai và vùng da huyệt bị chi phối bởi tiết đoạn dây thần kinh D2. 

Tác dụng của huyệt Thiên Tông

Huyệt Thiên Tông là một trong các huyệt trên cơ thể được sử dụng trong Y học cổ truyền thông qua các phương pháp điều trị truyền thống như xoa bóp, đặt kim. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, hiệu quả – tác dụng của huyệt Thiên Tông và các huyệt khác có thể khác nhau tùy thuộc vào từng người cũng như tình trạng sức khỏe cụ thể ở mỗi người.

Theo ghi chép trong tài liệu Y học cổ truyền, huyệt vị này thường được sử dụng để giảm đau và giảm căng thẳng trong cơ bắp và hệ thần kinh. Nó cũng được cho là có thể giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm stress, lo lắng và giúp cải thiện giấc ngủ. Cũng như bất kỳ phương pháp điều trị tự nhiên nào khác, hiệu quả của việc sử dụng huyệt Thiên Tông cũng cần được kiểm tra và giám định thực tế.

Khi tác động lên huyệt vị một cách đúng kỹ thuật, tình trạng tê mỏi vai gáy, đau bả vai, đau cổ, tê bì cánh tay sẽ được cải thiện đáng kể. Điều này cực kỳ có hiệu quả với những đối tượng thường xuyên phải lao động cực nhọc, hay mang vác vật nặng hoặc duy trì ở 1 tư thế quá lâu,… Việc châm cứu, xoa bóp vào huyệt vị sẽ giúp giảm đau, làm giảm nguy cơ bị thoái hoá xương khớp. 

Cách tác động lên huyệt Thiên Tông

Tương tự như các huyệt đạo khác trên cơ thể, Thiên Tông huyệt cũng được tác động chủ yếu qua 2 cách là bấm huyệt và châm cứu để trị bệnh. Tuy nhiên, để biết bản thân phù hợp với cách điều trị nào, bệnh nhân cần tới các cơ sở Y học cổ truyền uy tín thăm khám, kiểm tra. 

Phương pháp bấm huyệt

Tuỳ vào tình trạng bệnh lý, các cách bấm huyệt cũng được thay đổi để đạt được hiệu quả cải thiện triệu chứng tốt nhất. Ở huyệt vị này, bạn có thể bấm huyệt theo 2 cách dưới đây để điều trị đau mỏi cánh tay và đau quanh khớp vai. Chi tiết như sau: 

Bấm huyệt trị đau mỏi cánh tay

Trong trường hợp bạn thường xuyên bị đau nhức mỏi vùng cánh tay, nhất là khi giơ cao hoặc cầm nắm các vật nặng thì có thể tham khảo cách bấm huyệt Thiên Tông như sau:

• Bệnh nhân nằm sấp trên giường, dang ngang 2 tay. Người trị liệu quỳ bên đùi, chồm người về phía trước và 2 bàn tay ôm lấy hai bên sườn của bệnh nhân. 
• Chuyên gia trị liệu sử dụng 2 đầu ngón tay cái cùng lúc ấn lên 2 huyệt Thiên Tông. 
• Vừa ấn vừa kết hợp thêm với việc ấn huyệt Phách Hộ, huyệt Khúc Viên trên xương vai để tăng hiệu quả giảm đau mỏi, tê nhức. 

Để làm giảm triệu chứng nhức mỏi cũng như giúp cánh tay hoạt động bình thường, tránh các biến chứng không đáng có. Người bệnh nên tiến hành các bước bấm huyệt này đều đặn hàng ngày hoặc tuần 3 – 4 lần sẽ thấy tình trạng đau nhức vùng vai gáy giảm đáng kể. 

Bấm huyệt giúp trị đau quanh khớp vai

Các động tác bấm huyệt trị đau khớp vai sẽ thích hợp để thực hiện với những trường hợp bị đau nhức ở giai đoạn đầu. Khi cơn đau đã trở nặng, lan xuống cánh tay hoặc lên vùng cổ thì cần kết hợp cùng các phương pháp điều trị khác phù hợp hơn. 

Bấm huyệt trị đau quanh khớp vai nếu điều trị sai cách, cử động tay sẽ bị hạn chế khiến bạn khó giơ tay lên hoặc không giơ ngang hay đưa ra phía sau được. Để tránh để các cơn đau làm ảnh hưởng tới khả năng vận động của khớp vai, mọi người cần:

• Bấm vào huyệt Thiên Tông cùng với huyệt Kiên Tỉnh. 
• Trường hợp cơn đau xuất hiện từng cơn kéo theo ảnh hưởng tới khả năng vận động thì tác động lên huyệt Hợp Cốc, huyệt Khúc Trì. 
• Sử dụng lực day ấn vừa đủ trong khoảng 1 phút tại mỗi vị trí huyệt. 
• Thực hiện 2 lần mỗi ngày hoặc ấn huyệt khi cơn đau xuất hiện để giảm nhanh các triệu chứng khó chịu. 

Phương pháp châm cứu

Ngoài các bấm huyệt, châm cứu cũng là một trong những biện pháp tác động lên huyệt Thiên Tông cho hiệu quả trị bệnh tốt. Đầu tiên, bạn cũng cần xác định huyệt vị, sau đó dùng cây kim chuyên dụng châm thẳng hoặc xiên ra 4 phía trong khoảng từ 5 – 10 phút. Tùy theo mục đích điều trị, chuyên gia sẽ điều chỉnh độ sâu và có thể kết hợp cùng các huyệt vị khác để giúp kiểm soát triệu chứng của bệnh tốt hơn. 

Phối cùng với các huyệt đạo khác

Các huyệt đạo trên cơ thể đều có mối quan hệ mật thiết với nhau. Nếu được kết hợp chuẩn xác sẽ mang tới nhiều lợi ích tích cực cho sức khỏe cũng như làm gia tăng hiệu quả điều trị bệnh. 

Thông thường, Thiên Tông huyệt sẽ được phối cùng với các huyệt đạo sau để điều trị các bệnh lý như:

• Phối cùng huyệt Ngũ Lý điều trị tay đau. 
• Điều trị vai sưng, đau thần kinh vai thông qua huyệt Nhu Hội, huyệt Nhu Du, huyệt Kiên Liêu. 
• Góp phần điều trị vai sưng đau khi phối cùng với huyệt Kiên Ngoại Du, huyệt Cao Hoang Du, huyệt Bỉnh Phong. 
• Phối với huyệt Kiên Ngung, huyệt Dương Lăng Tuyền, huyệt Kiên Tỉnh trị bệnh viêm ở quanh khớp. 
• Chữa trị bệnh tuyến vú viêm, thiếu sữa ở phụ nữ sau sinh khi phối với huyệt Thiếu Trạch, huyệt Chiên Trung, huyệt Nhũ Căn. 

Lưu ý khi tác động lên huyệt Thiên Tông

Khi tác động lên huyệt Thiên Thông điều trị bệnh lý, người bệnh cần lưu ý những điều sau đây:

• 3 ngày trước/sau khi châm cứu, bấm huyệt, bệnh nhân không được sử dụng chất kích thích như rượu, bia. Bên cạnh đó cần dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý và tránh làm việc nặng. 
• Khi bấm huyệt, dùng lực vừa phải, bởi nếu tác động lực quá nhẹ có thẻ không khai thông được huyệt đạo. Tuy nhiên nếu dùng lực quá mạnh có thể khiến vùng da, cơ và xương quanh huyệt bị tổn thương. 
• Nếu vùng da ở huyệt đạo đang có dấu hiệu bị sưng viêm, có vết thương hở hoặc đang gặp chấn thương, các bạn không nên thực hiện châm cứu, bấm huyệt. 
• Bấm huyệt, châm cứu nếu thực hiện sai cách có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe người bệnh. Vậy nên, các chuyên gia Y học cổ truyền thường không khuyến cáo bệnh nhân tự khai thông huyệt đạo tại nhà. Thay vào đó, mọi người nên tìm tới những phòng khám Đông y uy tín hoặc tới bệnh viện để được bác sĩ – thầy thuốc trực tiếp thăm khám, điều trị. 
• Trong và sau quá trình châm cứu, bấm huyệt, nếu bệnh nhân có những dấu hiệu bất thường thì cần thông báo ngay cho thầy thuốc – bác sĩ để được xử lý nhanh chóng, kịp thời. 
• Để đạt được hiệu quả trị bệnh hiệu quả, các bạn cần kiên trì tiến hành bấm huyệt, châm cứu trong thời gian theo phác đồ điều trị của bác sĩ – chuyên gia. 
• Bên cạnh đó, mọi người cũng cần xây dựng cho mình thói quen tập luyện thể dục thể thao, ăn uống, nghỉ ngơi đầy đủ, khoa học. Điều này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn giúp rút ngắn thời gian điều trị các bệnh lý khác. 

Trên đây là những thông tin cơ bản về huyệt Thiên Tông và những lưu ý cần biết. Tuy đã nắm được chính xác vị trí huyệt vị, tác dụng cụ thể và cách khai thông huyệt nhưng bạn không nên tùy tiện tác động vào huyệt đạo này. Để đảm bảo an toàn, tốt nhất mọi người nên tới các cơ sở Y học cổ truyền để được thăm khám và tiến hành điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ – chuyên gia.