Mãn Kinh

Bất cứ một người phụ nữ bình thường nào cũng sẽ trải qua giai đoạn mãn kinh - tức giai đoạn chuyển tiếp trong đời sống tình dục nữ. Đồng thời đánh dấu những thay đổi lớn bên trong cơ thể và sức khỏe. Để tìm hiểu chi tiết hơn về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và biện pháp phòng ngừa các triệu chứng khó chịu trong giai đoạn này, các bạn có thể dành thời gian tham khảo bài viết dưới đây. 

Mãn kinh tiếng Anh là gì? Mãn kinh hay còn gọi với tên khoa học là Menopause - thuật ngữ được sử dụng để miêu tả về giai đoạn chuyển tiếp tự nhiên từ thời kỳ sinh sản qua thời kỳ ngừng sinh sản. 

Ở thời kỳ này, cơ thể phụ nữ sẽ trải qua một quá trình biến đổi dài với những thay đổi lớn như suy giảm hormone nội tiết, dự trữ trứng ở buồng trứng giảm, dừng kinh nguyệt, cơ quan sinh dục bị teo,... Vậy mãn kinh bao nhiêu tuổi? Được biết, giai đoạn Menopause sẽ bắt đầu từ khi phụ nữ bước qua tuổi 40 và kéo dài trong khoảng 10 - 20 năm. 

Phụ nữ sẽ bước qua giai đoạn mãn kinh với những biến đối khác nhau ở từng người. Có người bắt đầu thời kỳ này khá sớm, trong khoảng từ 30 - 40 tuổi, nhưng có người trên 60 tuổi mới bước vào thời kỳ mãn kinh. Song nhìn chung, độ tuổi mãn kinh ở phụ nữ Việt Nam rơi vào khoảng 50 - 55 tuổi. 

Tùy theo yếu tố cơ địa mà dấu hiệu Menopause cũng có những biểu hiện khác nhau. Có người chỉ xuất hiện vài hiện tượng nhẹ, tuy nhiên cũng có những trường hợp để lại dư chấn tâm lý. Dưới đây là một vài triệu chứng nhận biết cơ bản mà bạn có thể tham khảo:

• Cơ thể nóng bừng hay bốc hỏa: Nếu thấy cơ thể nóng bừng, đổ mồ hôi chính là dấu hiệu của giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh. Triệu chứng này có thể dai dẳng cả ngày hoặc chỉ xuất hiện vào ban đêm khiến chị em khó ngủ, ngủ ngáy. Hiện tượng bốc hỏa có thể kéo dài từ 30 giây đến 30 phút và lặp đi lặp lại khoảng 2 - 5 năm. 
• Kinh nguyệt không đều: Hormone thay đổi sẽ ảnh hưởng tới việc buồng trứng phóng thích trứng, khiến kinh nguyệt không đều, ra chậm, ngắn ngày hoặc tắc kinh trong vài tháng. Lượng máu kinh cũng ra ít hơn và chu kỳ kinh cũng ngắn hơn so với độ tuổi sinh đẻ. 
• Nhiễm trùng đường tiểu: Tình trạng này thường xảy ra khi tới tuổi “bốc hỏa”, phụ nữ sẽ cảm thấy đau khi đi tiểu. Để hạn chế tình trạng này, chị em nên vệ sinh sạch sẽ vùng kín khi quan hệ, sử dụng chất bôi trơn và tập các bài tập sàn chậu đều đặn. 
• Khô âm đạo: Những thay đổi khiến thành âm đạo giảm lượng tiết dịch, độ đàn hồi. Chị em có thể cảm thấy khó chịu vùng chữ V hoặc thấy khó chịu khi quan hệ. 
• Giảm ham muốn: Có rất nhiều lý do khiến phụ nữ bị giảm ham muốn trong độ tuổi trung niên. Một trong số đó là thay đổi tâm trạng, thiếu ngủ, niêm mạc âm đạo khô hoặc teo nên khi quan hệ dễ bị đau rát, chảy máu,... Tuy nhiên, số lượng phụ nữ gặp vấn đề suy giảm ham muốn trong thời kỳ này không nhiều.
• Đau nhức cơ thể: Một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa hormone và viêm xương khớp. Nồng độ estrogen giảm, dây chằng và sụn cũng bị ảnh hưởng theo. Hormone thay đổi, sụt giảm sẽ khiến chị em dễ bị đau cơ, đau khớp, nhất là ở vú. 
• Đau ngực: Lượng estrogen giảm, đường và cholesterol tăng, tim - mạch máu trở nên cứng hơn sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim do tắc nghẽn mạch máu. Song một chế độ ăn uống lành mạnh, ăn nhiều rau xanh, rau cải lá xanh đậm sẽ giúp ích trong việc hạn chế tình trạng trên. 
• Cân nặng thay đổi: Quá trình trao đổi chất để xây dựng cơ bắp lúc này sẽ chậm lại, cộng thêm căng thẳng cao do thiếu ngủ, lo lắng khiến cân nặng thay đổi. Bạn có thể tăng hoặc giảm cân nhanh và mất kiểm soát nên cần rèn luyện thể dục thường xuyên và ăn uống điều độ hơn để cải thiện tình trạng này. 
• Tâm lý tiêu cực: Phụ nữ dễ bị kích thích, trở nên buồn bã, lo lắng, căng thẳng. Chị em dễ nhạy cảm hoặc bị mất cân bằng trước những biến cố dẫn tới nguy cơ bị trầm cảm cao. 
• Loãng xương: Estrogen là hormone quan trọng giúp duy trì sức khỏe cho xương cũng như giúp tăng tốc độ hấp thụ canxi cho cơ thể. Khi bước vào độ tuổi mãn kinh, chức năng buồng trứng suy giảm, estrogen dần ít đi sẽ làm ảnh hưởng xấu tới hệ xương khớp. 

• Rối loạn giấc ngủ, ra mồ hôi trộm ban đêm: Đây là những triệu chứng thường thấy khi bước vào độ tuổi này. Bam đêm chị em hay bị thức giấc do toát nhiều mồ hôi, cảm thấy ớn lạnh. Có khoảng ¼ phụ nữ tuổi trung niên bị rối loạn giấc ngủ, ngủ không ngon giấc, làm ảnh hưởng tới tính khí, sức khỏe chung. 
• Mắc ung thư: Ung thư buồng trứng, ung thư cổ tử cung, ung thu vú thường xuất hiện vào giai đoạn Menopause. Do đó, chị em nên đi khám phụ khoa thường xuyên để sàng lọc, chẩn đoán bệnh sớm, tránh các rủi ro đáng tiếc. 
• Giảm khả năng sinh sản: Ở tuổi “bốc hỏa” chị em sẽ khó có thai và thai nhi cũng dễ bị dị tật bất thường. Song, nữ giới vẫn có thể đậu thai trong vòng 1 năm sau khi hoàn toàn ngưng hành kinh. Do các nang noãn có sự biến đổi về yếu tố di truyền nên con cái sinh ra từ những người mẹ lớn tuổi có khả năng bị rối loạn di truyền, đặc biệt là hội chứng Down. Vì thế, các bác sĩ khuyến khích phụ nữ không nên mang thai khi đã tới tuổi mãn kinh. 

Nguyên nhân dẫn tới mãn kinh ở nữ giới là do những yếu tố sau đây:

• Độ tuổi: Menopause là một giai đoạn sinh lý tự nhiên trong cuộc đời phụ nữ, nó tương tự như giai đoạn dậy thì, sinh sản hay tiền mãn kinh,... Vậy nên đến một độ tuổi nhất định, bạn sẽ qua giai đoạn này. 
• Do phẫu thuật cắt tử cung - buồng trứng: Trong trường hợp tiến hành phẫu thuật cắt bỏ tử cung, giữ lại buồng trứng thì dù kinh nguyệt không còn nhưng phụ nữ vẫn chưa Menopause. Nguyên nhân là do 2 buồng trứng vẫn có khả năng phóng thích nang trứng. Nhưng nếu phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn  2 buồng trứng và tử cung thì phụ nữ sẽ mãn kinh sớm hơn bình thường và bỏ qua giai đoạn tiền mãn kinh. Lúc này, kinh nguyệt sẽ biến mất hoàn toàn, người phụ nữ sẽ xuất hiện các dấu hiệu như bốc hỏa, khô âm đạo, da lão hóa,... 
• Buồng trứng bị suy sớm: Buồng trứng chính là cơ quan sinh sản giúp nuôi dưỡng trứng trưởng thành, rụng rồi kết hợp với tinh trùng, tạo ra quá trình thụ thai. Tương tự như những bộ phận khác trong cơ thể, buồng trứng sẽ tới lúc bị lão hóa nhưng nếu chúng lão hóa trước tuổi thì chức năng sinh sản cũng sẽ bị suy giảm theo.  
• Nội tiết tố nữ suy giảm: Từ 30 tuổi trở đi, lượng hormone trong cơ thể nữ giới sẽ dần suy giảm, nhất là ở giai đoạn từ 50 - 55 tuổi. 
• Xạ hoặc hóa trị liệu: Các liệu pháp điều trị ung thư có thể thúc đẩy thời kỳ Menopause đến sớm hơn. 

Phần lớn chị em phụ nữ sẽ trải qua thời kỳ Menopause thông qua những giai đoạn như sau:

• Giai đoạn tiền mãn kinh: Hầu hết sẽ xảy ra trong độ tuổi từ 45 - 50 tuổi và kéo dài từ 2 - 5 năm. Ở thời kỳ này, buồng trứng bắt đầu có những dấu hiệu suy giảm khả năng hoạt động và hàm lượng nội tiết tố cũng giảm dẫn khiến kinh nguyệt không đều hoặc kéo dài. 
• Giai đoạn mãn kinh sớm: Thường diễn ra trước tuổi 40, phụ nữ không còn khả năng mang thai vì không còn nang noãn chín, không xảy ra quá trình rụng trứng. Đối tượng có nguy cơ cao rơi vào trường hợp này là những người nghiện rượu, hút thuốc nhiều, đã hóa trị - xạ trị, phẫu thuật cắt tử cung nhưng vẫn còn 2 buồng trứng hoặc do rối loạn hệ miễn dịch,...
• Giai đoạn Menopause thực sự: Xuất hiện ở tuổi 50 - 55, khi buồng trứng đã dừng hoạt động hoàn toàn và không còn khả năng tiết ra nội tiết tố nữ, kinh nguyệt cũng mất hẳn. 
• Giai đoạn Menopause muộn: Thường gặp ở sau tuổi 55. 

Bước vào thời kỳ Menopause, chị em phụ nữ phải đối diện với những thay đổi rõ rệt khiến cơ thể luôn rơi vào trạng thái mất cân bằng, mệt mỏi. Tuy nhiên, nếu biết cách phòng ngừa thì có thể giảm thiểu được tối đa những triệu chứng khó chịu và bất lợi. Chẳng hạn như:

• Cần có chế độ nghỉ ngơi, sinh hoạt và ăn uống hợp lý, khoa học hơn.
• Ăn nhiều rau củ quả, đặc biệt là những thực phẩm giàu vitamin D, omega 3, omega 6, canxi,... 
• Tập thể dục đều đặn để duy trì sự dẻo dai cho hệ xương khớp. 
• Nếu còn nhu cầu tình dục thì nên dùng chất bôi trơn để giảm cảm giác đau rát khi quan hệ, bởi lúc này âm đạo đã bắt đầu có hiện tượng khô teo. Bên cạnh đó, chị em cũng nên sử dụng bao cao su để hạn chế nguy cơ có thai ngoài ý muốn cũng như bảo vệ bản thân trước các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
• Tham vấn ý kiến từ chuyên gia - bác sĩ về việc sử dụng liệu pháp nội tiết tố thay thế lâu dài để cải thiện triệu chứng của giai đoạn này. 
• Khám phụ khoa định kỳ nhằm giúp phát hiện và kịp thời xử lý tốt các bệnh lý phụ khoa nguy hiểm, nhất là ung thư. 

Trên đây là những thông tin liên quan tới tình trạng mãn kinh ở nữ giới và những biện pháp phòng ngừa rối loạn hiệu quả. Nếu còn bất cứ vấn đề thắc mắc nào, chị em vui lòng liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn giải đáp chi tiết và chuẩn xác hơn.